گفت‌وگو با مهندس خلیل بهبهانی
مدیرعامل بخش پروژه‌های سرمایه‌گذاری گروه مپنا و
عضو کمیتۀ علمی ششمین کنفرانس صنعت نیروگاه‌های حرارتی:
ممکن است نظرتان را دربارۀ «کنفرانس صنعت نیروگاه‌های حرارتی» و اهمیت آن بفرمائید.
برگزاری کنفرانس‌ها و نشست‌هاي تخصصي که محورهاي مشخص و روشنی داشته باشند، يکي از حلقه‌هاي مفقوده در فضاي تعاملِ میان دانشگاه و صنعت است. اگر این نشست‌های تخصصی به صورت مناسبی، راهبري و جهت‌دهي شوند، مي‌توانند جوابگوي بسياري از مشکلات و چالش‌هاي روز صنعت باشند. بايد اذعان داشت که مناسباتِ میان دانشگاه‌ها و صنايع از سطحِ مقبول و مورد انتظاری برخوردار نیست اما برغم درکِ اين مشکلِ مزمن از سوي تمامی دست‌اندرکاران، هنوز به کاتاليزورهايي نياز هست تا اين فرآيندِ تقريباً منجمد به فضايِ سيال مورد نظر تغيير یابد. برگزاریِ چنین کنفرانس‌هاي تخصصي معبر مناسبي براي تحققِ اين مهم است. تجربۀ چند سال اخير در برپايي اين کنفرانس نیز نشانگر پتانسيلِ موجود در اين گردهمايي براي معرفيِ روش‌هایي است که مبتني بر راه‌حل‌هاي عملي باشند. بايد براي رسيدن به بلوغِ اين حرکت فرخنده به آن شتاب مضاعف داد. توجه ويژه به انتخابِ محورِ اصلیِ کنفرانس و ارائۀ ايده‌هاي نو و خلاقانه می‌تواند اهميت اين کنفرانس را بيشتر هم بکند. توجه به نيازِ صنعت در مقابلِ اتکاء به مفاهيم تئوريکِ صرف از بارزترين مولفه‌هاي شاخص در کنفرانس نيروگاه‌هاي حرارتي است. اين موضوع يکي از همان زمينه‌هاي فاصله‌انداز بين صنعت و دانشگاه است که به نظر مي‌رسد اين کنفرانس تلاش دارد در حذف اين فاصله نقش موثري ايفا کند.
نقش اين کنفرانس در توسعۀ بنگاه‌هاي صنعتي مثل مپنا را چگونه ارزيابي مي‌کنيد؟
رشد و بالندگيِ مجموعه‌هايي مانند گروه مپنا در گرو عوامل بسياري است که ريشه در مباني شکل‌گيري، اعتقادات و ارزش‌ها، اصول راهبردي و فضاي عمومي کسب و کار آنها دارد. بنايِ سازمان و شاکلۀ گروه مپنا بر اصول علمي و آکادميک استوار است و پيوند با دانشگاه اصلي بنيادي و پذيرفته شده در مپناست. به جرات مي‌توان گفت که اين گروه يکي از موفق‌ترين بنگاه‌هايي است که ارتباط موثری با دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌هاي کشور دارد. گروه مپنا بیشترین سعي و تلاش خود را مصروفِ مباحث تحقيق و توسعه کرده يعني برای این عنصر فراموش شده در صنعت، اهميت و اولويت خاصی قائل است. ترجمان اين نکته يعني آمادگي براي پذيرش حداکثري از خروجي‌هاي کنفرانسِ تخصصي صنعت نيروگاه‌هاي حرارتي وجود دارد و این پذیرش به گونه‌اي است که نزديک‌ترين فاصله بين عملياتي نمودن ايده‌ها و روش‌هاي مطرح در کنفرانس وجود دارد. گروه مپنا از توان و پتانسيلِ کنفرانس در راه توسعۀ فناوري‌ها، راهکارها و شيوه‌هاي علميِ حل مسأله بهره مي‌برد تا نام و توانِ ايراني را جهاني کند و از سرمايه‌هاي علمي کشور در شکل‌گيري و به هدف رساندنِ ايده‌هاي خود استفاده کند، متخصصان فرهيخته را جذب کند، ايده‌هاي منطبق با اصول راهبردي را که در فضاي روزگذر صنعت استحاله مي‌شوند، احيا کند و به کار بندد. امروزه به دليل وجودِ برخی مشکلات اقتصادي و فضاي ناپایدارِ کسب و کار، پرداختن به موضوعات علمي و تحقيقاتي با چالش‌هایی روبروست ليکن اعتقاد بر اين است که در همين فضا بهتر و موثرتر می‌توان به حل گره‌هاي تکنولوژيک پرداخت يعني با بهره‌گيري از نشست‌هاي کاربردي فرصتی برای حل معضلات علمي و تکنيکي به دست آورد. از طرفي نقشِ مراکز علمي در پاسخ‌دهي به نياز بنگاه‌هاي صنعتي نیز در ارتقاء سطح کنفرانس موثر است يعني يک فرآيند دوسويه برقرار است. انتظار مي‌رود با گذشت 6 دوره از برپايي اين کنفرانس شاهد تاثير بيشتر خروجي‌هاي این کنفرانس در شکل‌دهی به برنامه و نقشۀ راه بنگاه‌هاي صنعتي همچون گروه مپنا باشيم.
با توجه به مسئوليت شما در گروه مپنا، تأثير این کنفرانس بر حوزۀ سرمايهگذاري را چگونه ارزيابي مي‌کنيد؟
محورهای انتخابی در ششمين کنفرانس صنعت نيروگاه‌هاي حرارتی، نشان‌دهندۀ زمينه‌هايي است که بر مباحث مهمي چون سرمايهگذاري تاثير مي‌گذارد. اصولاً پرداختن به زمينه‌هاي موسوم به مغزابزاري و نرم‌افزاري، مقوله‌هاي مهمي است که می‌تواند فضاي تک‌بعديِ سخت‌افزاري را توسعه دهد و غنا و اعتبار کنفرانس را اعتلا بخشد. مفاهيمي که بر مسايلی چون تأمينِ سرمايه براي پياده‌سازي ايده‌ها و روش‌هاي نوين، بهرهبرداري بهينه، مهندسي ارزش، اقتصاد مهندسي، اقتصاد پروژه، استفاده از روش‌هاي متنوع سرمايهگذاري و تاثير آن بر صنعت اشاره دارد.
از دوازده محور تعيين‌شده براي این همايش، برخی محورها به‌طور مستقيم به سرمايهگذاري و چالش‌هاي بخش خصوصي اختصاص دارد که از ميان آنها مي‌توان به موضوعاتی چون سرمايهگذاري، تأمين و مديريت منابع انساني، فناوريهاي توليد تجهيزات و احداث نيروگاه، بهرهبرداري، نگهداري و تعميرات، سوخت و احتراق، منابع انرژي پراکنده و انرژيهاي تجديدپذير، مديريت بازار توليد و فروش برق، محيط زيست و کاهش آلايندههاي زيست‌محيطي و آموزش و توسعه منابع انساني اشاره کرد. انتظار مي‌رود در برخي از اين محورها شاهدِ دريافت نظرات و ايده‌هاي قابل‌توجه و ارزشمند باشيم و اميد داریم که در این کنفرانس، شاهد ارائۀ راه‌حل‌هايي دربارۀ نحوۀ تأمين منابع براي پرداختِ مطالبات انباشتۀ بخش خصوصي و همچنين راه‌حل‌هايي دربارۀ اقتصاد برق باشیم.
براي نمونه، تلفيقِ توليدِ همزمان برق و آب شیرین با استفاده از تکنولوژي‌هاي روز، فرصتِ سرمايهگذاري جديدي را در فضاي صنعتی خلق کرده است که جا دارد بيشتر در اين زمينه کار شود. نياز وسيع کشور به آب شيرين در کنارِ محدوديت‌ها و هزينه‌هاي انتقالِ آب از فلاتِ مرکزي به حاشيۀ خليج فارس و درياي عمان باعث شده که طرح ملي توليد همزمان آب و برق در مقياس کلان با تکيه بر روش‌هاي مقبول سرمايهگذاري مطرح شود. پرداختن به اين سرفصل‌هاي نوين مانند توليد همزمان برق و آب که در نهايت راندمان مجتمع حرارتي برق و آب را به مرز 90 درصد مي‌رساند، هم از منظر سرمايهگذاري جذاب خواهد بود و هم از جهتِ آمايشِ سرزمينی و توجه به ابعاد توسعه ملي مفید خواهد بود.
هر تغيير تکنولوژيک و هر نوآوري خلاقانه‌ای که منجر به ارتقاء شاخص‌هاي عملياتي همچون راندمان، ظرفيت، بهرهبرداري و پايداري شبکه شود و بر حفظ محيط زيست، تقليل خطاهاي انساني، کاهش هزينه‌ها و دیگر موارد تاثیری مثبت داشته باشد، به معناي ايجاد مقبوليت بيشتر در حوزۀ سرمايهگذاري است. برداشتن هر قدمی در اين راه به معنای کاهش ريسک‌هاي مرتبط و در نهايت، پذيرش طرح‌ها و فعاليت‌ها از نگاه سرمايه است. این کنفرانس مي‌تواند پيامی برای دعوت از سرمايه‌گذاران باشد تا طرح‌هایی را مورد توجه قرار دهند که از کورۀ تحقيق و بررسي مراکز دانشگاهي گذر کرده و قابليت اجرا يافته‌اند. البته جهت‌دهي به سرمايه در مسير اجرای پروژه‌هاي صنعتي نيازمند ایجاد مولفه‌هاي ديگري است تا زمينه‌های مناسب برای حرکتِ سرمايه‌پذير و دیگر نهادهاي موثر فراهم آید و هر دو بالِ حرکت برای پروازِ پرندۀ توسعه، همزمان و هماهنگ با یکدیگر باشند.
و پيام آخر شما برای مخاطبان این کنفرانس چیست؟
آرزو مي‌کنم گرمايي که از ارائۀ مطالب ناب و مفيد در فضاي اين کنفرانس خلق مي‌شود، بر سرماي دي ماه غلبه کند و کنفرانس بتواند در رسيدن به اهداف تعيين‌شده، موفق عمل نمايد تا ما شاهد نشاط و فضاي انگيزشي مناسب براي اساتيد، دانشجويان، صنعت‌گران و سرمايه‌گذاران فرهيخته باشيم. جمعي که امتزاج توانمندي‌هايشان بالندگي کشور را رقم خواهد زد.
پاورفرمر
پاورفرمر نسل جديدي از ژنراتورهاي سنکرون نيروگاهي است که گاهي با عنوان «ژنراتور با سيم‌پيچي کابلي» از آن ياد مي‌شود. ويژگي مهم اين ژنراتور، سطح ولتاژ توليدي بالاي آن در مقايسه با ژنراتورهاي سنکرون معمولي است. معمولاً ولتاژ توليدي توسط ژنراتورهاي متداول، با توجه به محدوديت‌هاي عايقي، از بازۀ 35-30 كيلوولت تجاوز نمي‌کند. اين در حالي است که بنا به دلايل اقتصادي، سطح ولتاژ در خطوط انتقال مدام در حال افزايش است و امروزه به حدود 800 كيلوولت و بالاتر رسيده است. بنابراين استفاده از يک ترانسفورماتور افزاينده در پشت ژنراتور ضروري است.
اگر به جاي سيستم «ژنراتور-ترانسفورماتور» يا Power Generator- Transformer از يک پاورفرمر يا Power Former استفاده گردد، ترانسفورماتور و ملحقاتش حذف خواهد شد. در اين صورت يک واحد پاورفرمر جايگزين ژنراتور سنکرون معمولي، کليدهاي قدرت ژنراتور، شين‌هاي ولتاژ متوسط، برق‌گيرها و ترانسفورماتور افزاينده خواهد شد. نتيجۀ اين امر افزايش دسترس‌پذيري و قابليت اطمينان، كاهش تلفات، اندازه و وزن واحد و هزينه‌هاي نگهداري و تعميرات و همچنين سادهتر شدن فرآيند نگهداري و تعميرات در مقايسه با سيستم‌هاي «ژنراتور-ترانسفورماتور» معمولي است. همچنين بازده بين 0/5 تا 2 درصد افزايش مي‌يابد.
ايدۀ اين نوع از ژنراتور در اوايل سال 1998 توسط پروفسور متس ليجون، محقق سوئدي دانشگاه اوپسالا و شرکت ABB ارائه شد. اين ايده در واقع، استفاده از کابل‌هاي فشار قوي مورد استفاده در سيستم‌هاي انتقال و توزيع، به جاي شينه‌هاي استاتور بود. نام ژنراتور با سيم‌پيچي کابلي نيز به به همين دليل به آن اطلاق مي‌شود. پاورفرمر مي‌تواند هم براي نيروگاه‌هاي آبي (هيدروژنراتوري) و هم براي نيروگاه‌هاي حرارتي (توربوژنراتوري) مورد استفاده قرار گيرد. همچنين قابليت توليد هر دو فرکانس رايج در سيستم‌هاي قدرت (50 و 60 هرتز Hz) را داراست.
اولين نمونة پاورفرمر که توسط شرکت ABB در سوئد ساخته شد، هيدروژنراتور يک نيروگاه آبي با مشخصات نامي 45 Hz و 11 MVA و 600 rpm بود که در نيروگاه Porjus در شمال سوئد نصب شد. شرکت ABB اکنون در حال ساخت توربوژنراتور با ولتاژ 170 kV و هيدروژنراتور با ولتاژ 200 kV هست و در نظر دارد تا سطح ولتاژ خروجي را به 400 kV برساند. در حال حاضر چندين نيروگاه در جهان وجود دارند که در آنها پاورفرمر نصب شده است. چهار مورد از اين نيروگاه‌ها در سوئد، يک مورد در کانادا و يک مورد در ژاپن قرار دارد. مشخصات ژنراتور (پاورفرمر) اين نيروگاه‌ها به شرح زير است:
|
نيروگاه
|
كشور
|
نوع ژنراتور
|
ولتاژ
نامي (kV)
|
توان نامي
(MVA)
|
سرعتنامي (rpm)
|
|
Porjus
|
سوئد
|
هيدروژنراتور
|
45
|
11
|
600
|
|
Eskilstuna
|
سوئد
|
توربوژنراتور
|
136
|
42
|
3000
|
|
Porsi
|
سوئد
|
هيدروژنراتور
|
155
|
75
|
125
|
|
Holjebro
|
سوئد
|
هيدروژنراتور
|
78
|
25
|
4/115
|
|
Miller
Greek
|
كانادا
|
هيدروژنراتور
|
25
|
8/32
|
720
|
|
Kasturazawa
|
ژاپن
|
هيدروژنراتور
|
66
|
9
|
57/428
|
اهم اقدامات كميته علمي:
دریافت مقالات
دبیرخانه کنفرانس تا تاریخ 22 آبان 1394 در مجموع بیش از 200 مقاله دریافت نمود.
محورهاي اصلي كنفرانس:
- فناوريهاي توليد تجهيزات و احداث نيروگاه
- تجهيزات اصلي و كمكي
- مدل‌سازي، كنترل، حفاظت و ابزار دقيق
- بهرهبرداري، نگهداري و تعميرات
- سوخت و احتراق
- مهندسي شيمي و خوردگي
- مهندسي مواد
- منابع انرژي پراكنده و انرژيهاي تجديدپذير
- مديريت بازار توليد و فروش برق
- محيط زيست و كاهش آلايندههاي زيست‌محيطي
- سرمايهگذاري، تأمين و مديريت منابع
تاريخ‌هاي مهم:
آخرين مهلت ارسال مقالات 30 آبان 1394
آخرين مهلت پيشنهاد كارگاه 1 آذر 1394
اعلام نتايج داوري مقالات 30 آذر 1394
ارسال نسخه نهايي مقالات 13 دی 1394
برگزاري كنفرانس 29 و 30 دي 1394
كميته برگزار كننده:
دکتر عباس علي‌آبادي، رياست کنفرانس، مديرعامل گروه مپنا
دکتر محمدعلي برخورداري، رياست افتخاري كنفرانس، رئيس دانشگاه علم و صنعت ايران
دکتر عليرضا يزدي‌زاده، دبير کنفرانس، گروه مپنا، دانشگاه شهيد بهشتي - پرديس شهيد عباسپور
دکتر شهرام جديد، دبير کميته علمي، دانشگاه علم و صنعت ايران
مهندس بهنام حقيقي، دبير اجرايي، گروه مپنا
دبيرخانه كنفرانس:
نشاني: تهران، نارمك، دانشگاه علم و صنعت ايران، دانشکده مهندسي برق، طبقه چهارم، يال مركزي
تلفكس: 73225648
تارنما: www.ipgconference.ir
رايانامه: ipgconference@iust.ac.ir